Uit onderzoek aan de Vrije Universiteit Amsterdam en de Radboud Universiteit Nijmegen door psychologen uit Boxmeer is aangetoond dat niet iedereen angst voelt met gevaar. Psychologische patiënten hebben daarentegen wel moeite om dreiging en gevaar te herkennen en erop te reageren.

Ontbreken van angst

Psychopathische trekjes komen niet alleen bij psychologische patiënten voor maar ook bij ‘doodgewone’ mensen. Slechts een aantal van deze mensen ontwikkelen zich tot een psychopaat. Wetenschappers hebben decennialang het ontbreken van angst bij individuen met psychopathie naar voren gebracht als kenmerk voor het ontstaan van risicogedrag. Resultaten uit een nieuw onderzoek die gepubliceerd zijn in het wetenschappelijke tijdschrift Psychological Bulletin, trekken deze onderstelling in twijfel.

Model

Drie psychologen uit Boxmeer en Radboud Universiteit in Nijmegen hebben de mogelijke relatie tussen angst en psychopathie bij volwassenen onderzocht. Zij gebruikten de definitie van angst die gebaseerd was op de nieuwste kennis uit de cognitieve neurowetenschappen. Uitgaande van deze definitie hebben de wetenschappers een model bedacht dat onderscheid maakt tussen de hersenmechanismen die betrokken zijn bij zowel het automatisch herkennen van dreiging als bij het doen ontstaan van de bewuste ervaring van angst.

Dit model werd vervolgens gebruikt om de verschillende theorieën over pyschologen van wetenschappers tot ruim 200 jaar terug te analyseren. Maar één wetenschapper heeft de juiste definitie van angst gehanteerd en als kenmerk van psychopathie toegepast.

Aanwezige angst

Uit onderzoek is daarnaast ook gebleken dat gebieden in de hersenen waar de ervaring van angst vandaan komt, minder consistent aangedaan zijn bij psychopathische individuen dan eerder werd verondersteld. Onderzoekers leiden hieruit af dat angst niet helemaal afwezig is bij psychologische patienten. “Als gevolg van ons onderzoek zullen invloedrijke theorieën die een prominente rol toewijzen aan het ontbreken van angst in de psychopathie, moeten worden heroverwogen,” vertelt Sylco Hoppenbrouwer.

Gevaar

Bovendien hebben wetenschappers uit de resultaten van het onderzoek geconcludeerd dat patiënten minder goed in staat zijn om gevaar te herkennen. Bij deze psychologisch zieke indivuen bleken namelijk de hersengebieden die van invloed hebben op gevaarherkenning consistent slechter te werken.

Model bruikbaar voor andere aandoeningen

Dit onderzoek is het eerste wetenschappelijke bewijs dat automatische en bewuste emotionele verlopen binnen één stoornis gescheiden kunnen worden. Dit model kan naast psychopathie gebruikt worden om onderzoek te doen naar angst- en stemmingsstoornissen bijvoorbeeld. Een van de drie onderzoekers, Inti Brazil, zegt het volgende “Waar psychopathische individuen kunnen lijden aan een disfunctioneel dreigingssysteem, kunnen mensen met bijvoorbeeld een posttraumatische stressstoornis een hyperactief dreigingssysteem hebben, waardoor ze veel angst voelen.”